Umanitat de bèstia o bessai lo contrari revista de l’òbra "Bojack Horseman"*
Da Gabrièu Pelisson
"Siatz lèsts per l’artista màger dau sera ? Vi pregam d’aculhir sus de scèna l’estèla de Galejadas en familha, de Secretariat e de la futura Licòrna Pebrada ; fiu dau Butterscotch e de la Beatrice, espós de degun, paire de ren (de que sabem...) ; comedian de stand-up, peolh revengut dei remirables e mai que tot la pus brava de toti li mèrdas... Lo Bojack Horseman !"
Ensinda si fa presentar lo personatge, mièg-òme mièg-cavau, dins l’avant-darnier episòdi de la seria que ten lo sieu nom. L’ambient es aparentament joiós. Mas li es quacaren de bimbàro n’aquèla jòia. Una raça de pressentiment que tot es faus. La maion dont si debana l’espectacle càmbia d’una minuta a l’autra, quauques convidats puòrton de màsqueras per s’amagar la cara sensa minga rason e sobretot... Sobretot... Son toi muòrts. Pas aüra de segur, perque son a charrar davant d’èu ; mas dins lo recòrdi dau Bojack Horseman. Aí... N’es segur qu’es muòrta la sieu maire que l’avia en òdi. Es anat au soterrament. N’es segur qu’es defuntat dau cancèr lo sieu ex-amic Herb Kazzaz, que faia l’escenarista per la television. E pura, es ben èu que fa li presentacions dau sera...
E vaquí qu’arriba la Sarah Lynn, una frema jove que comencèt la sieu carrièra dins lo ròtle de la sieu filha adoptiva. Èra en li annadas nonanta, dau temps que jogavan dins la seria que li faguèt conóisser totai doi : Galejadas en familha. Pertant... Es venguda la Chiqueta per èla tot parier. Èra justament emb èu, lo sieu paire de television, que si neguèt en li drògas duri. Es emb èu encara que moriguèt sota d’un cièl emplit d’estèlas e d’esperanças.
Aquesta radunança non pareisse possibla. Tot es illusion. Mas... L’aiga... L’aiga, èla, sembla pròpi vertadièra. Monta, ondeja, banha lo Bojack. Lo paure cavau lèva lo morre e ne’n tròva de mai. D’aiga. Sempre. D’aiga d’empertot. Sembla a mand de si negar, coma la Sarah Lynn dins l’arcòl e la depression. Mas li soguinha la bèla filha. Es ren muòrta perque li soguinha encara ! D’un còup, l’esperit dau Bojack es sesit d’un pànico terror. Se toi lu convidats siguèron espanats da la Grana Segairitz, vorria dire... Qu’es la fin per lo Bojack ?
Aquèu episòdi es lo penúltimo de la seria. Si suòna The View From Halfway Down, valent a dire La vista au mitan de la tombada. Aquèu títolo li ven drech d’un poèma escrich da Secretariat, una bèla bèstia qu’èra la vedeta dei cavaus de corsa au moment que lo Bojack èra basta qu’un fedon. Coma totplen d’autres joves dau sieu temps, lo pichin Bojack votava una admiracion grandassa per aquèu campion qu’èra la sieu idòla d’enfança. Trovava dins lo sieu suchès lo consolament que non podia trobar da son pròpri paire, lo Butterscotch Horseman. Mas un jorn, Secretariat foguèt empachat de córrer après que la justícia revelèsse qu’avia trucat una part dei sieu prodessas esportivi. Si suicidèt pauc après, en sautant d’un puònt, quora Bojack avia sèt ans. Epura es aquí, ancuèi. Si tròva davant d’un Bojack vengut gran e conoissut justament per la sieu interpretacion dau Secretariat au cinèma. Lo poèma que liège cuenta la decision de si laissar tombar dins lo vent e nen fa descurbir lo sieu regretàs, quora venguèt tròup tardi per tornar de l’autre costat. Nen ditz tot lo sofriment que sentiguèt un còup que cambièt d’opinion, au moment que realizèt qu’èra ja a mièg-camin de la sieu tombada e que volia arrestar de calar.
La vista au mitan de la tombada bota en imatges lu traumatismes mai peants dau Bojack Horseman, l’estèla calada d’Hollywood. Balha da veire finda lo talent de la cuòla de produccion que li donèt vida, de l’escritura fins a l’animacion, la direccion e lo juèc d’actors. Ensems, la combrícola de l’òbra Bojack Horseman farguèt bessai li trentas minutas mai intensi e creativi de toti li serias d’umor dramàtico de la sieu generacion. Ja, accepta sensa minga tabó de menar lo sieu persontage principau ai puòrtas de la muòrt. Mas sobretot, pilha lo partit de nen mostrar cada detalh. N’amaga ren de l’espavent coma de l’incertesa e dei dúbis surrealistas qu’assautan un cervèu a mand de s’arrestar per de bon. Per la vi faire corta, en La vista au mitan de la tombada, lo Bojack fa testa a la Chiqueta ; mas nautres finda per extension. E aquò si fa pas pròpi sovent dins li serias gran público.
Alora, per lo talent dei sieu creators e per la bofa que mi sieu pilhat davant d’aquesta seria, v’aconselhi bravament d’anar faire un gíro per la tela afin de regarjar aquela òbra d’una crudelitat, d’una intelligença e d’una elegança rara.
*BoJack Horseman es una seria d'animacion americana creada da Raphael Bob-Waksberg e jugada tra lo 22 d'aost dau 2014 e lo 31 de genoier dau 2020 sus Netflix
