Tra dubi e curiositat
Da Gabrièu Pelisson
Bèi parpalhons, l’ora es grèva. Fan ja d’oras e d’oras que mi tròvi davant dau mieu tè nègre sensa sucre, coma de costuma, e que lo boleï freneticament sensa ben saupre perqué...
Aquò’s lèu dich vai ! Vaquí de lunas que lo mieu ment en manca de som si juèga de la mieu paciença m’una demanda que sembla vuèia de respuòsta : mas de dont suòrte l’esperluèta ?
Siéu segur que la conoissètz tant coma ieu aquela brava bèstia. Es la pichineta caua dei estrani que s’atròva sus dau segond tast devèrs sota de la promiera linha dei nuòstres clavièrs, drech tra la ‘A’ e lo ‘1’. Es una raça de nhacre dau destin per mi ramentar qu’es d’aüra en avant un mistèri màger per lo mieu esperit avivat. L’esperluèta es aquèu simbòlo bimbaro que s’avesina d’un ‘8’ desgaubiat o d’una polida -E facha a l’ancra de China. La vaquí ! Bèla & Secrèta...
Mi demandi de dont pòu ben tirar lo sieu nom a mièg-camin tra «espaci» e «cibolèta». La mieu curiositat naturala mi mena fins au diccionari que mi ditz quaucaren coma : «Esperluèta – nom fremenin d’origina desconoissuda». Mi vaquí ben estruch mé tot aquò... M’enfin, l’aiga que corre non s’arresta au morre. Contunhi doncas da cercar. E puodi verificar qu’en mai d’èstre polida, sembla totpen misterioa aquela esperluèta.
Bostègui lu archius de la Bibliotèca dei Oblidats e cali sus d’una pepita. Embé totplen d’esfuòrç, sortissi mai lo gran Diccionari dei expressions vicioï emplegadi dins mantunu departaments : e notadament dins aquesta província de Lorrena qu’un brave Jean-François Michel, un òme qu’avia lo gost dei títolos pràticos, publiquèt en lo 1807. Nen diia dau temps que venia de segurament de l’expression latina sphaerula, que signifiva ‘pichina sfèra’.
Voei... Siéu pas totplen sodisfach. Es marrida la pista. Mas vist que pràctica vau mai que gramàtica, la siéu anat quèrre dau costat de la tela la respuòsta. Figuretz-vi ben lo decòr. Siam au cuòr d’una frèia nuèch d’ivèrn, luna bèla blanca dins lo cièl. Aüra, travelling laugièr sus dau mieu morre escarpinat. Tai sèco. Nègre. Mi vaquí sus lo ponch d’esvelar un dei mistèris mai excitants de la mieu setmana. E devi ben reconóisser que siéu estat un chícol deçauput. Ieu que mi veii ja resòlvre una enquista leterària digna dau Sherlock Holmes, mi retròbi ben tòti davant d’aquò. De fach, la Santa-Tela nen ditz que l’esperluèta foguèt inventada a l’Atge-Mejan per rapresentar la fusion dei letras ‘E’ e ‘T’ dai copistas que si volian ganhar de temps mentre l’escritura. Basta. Ren de mai. Ren d’extraordinari fin finala. La respuòsta l’avii drech sota dei uèlhs. Coma sempre. ‘Elementari car gòbi’ m’auguèsse dich lo nuòstre Cherlòc d’en Vila Vielha. L’aurii deugut saupre. Manqui sempre de discerniment passadi li 23 oras...
E voei. La respuòsta l’aviavam nautres lu Nissarts. Esperluèta... Es per lu ‘et’.
