Sublaire un jorn... Sublaire totjorn
Da Patrici Arnaudo
Pilhar apontament m'un sublaire d'estiu ven pròpi a mau. Tra lu festins, lu festenals e
lu concerts chapar un musicaire tradicional d'aquesta passa es un cruci...dau boan.
Uroament tra un concert en Pimont e lo festivotz Jan Pau Faraut es revengut passar una jornada au siéu, au Cròs. Es alha, en la beguda dau "pescadou" qu'ai poscut escambiar ensem'eu. Eu l'especialista de la mùsica gavòta que s'està en riba de mar. "Ma mon paire ven de Barver e a 10 ans m'a regalat un sublet". Avem doncas l'espligacion, l'especialista dau sublet a per origina la capitala musicala de la Countea de Nissa.
Pura Barver non era un vilatge isolat "en li mieu recercas ai emparat que li ara au manco un sublaire en cada-vilatge per assegurar li manifestacion comunali" mi diguèt Jan Pau en precisant que l'instrument era present en Vesubia mentre qu'en Tinea si jugava sobretot de viòla. Pura, en li anadas 60 ,70 la mùsica tradicionala picava dau cùo e en aquèu desert musical un òme mantenguèt lo flambeu : Zefirin Castellon : "d'aqueu temp lu sublaires eron mens nombros es bessai aquò qu'a fach la sieu reputatacion e lo fach tamben qu'escrivia d'arias noveus que li gens si son apropriats » es ensinda que « Vivam totjorn en montanha » es intrat en lo patrimòni occitan".
D'ans e d'ans que Faraut realisa de colletatges d'arias de sublets qu'anavan s'encalar en doga. M'aquò mi precisa que lo sublet "es mai qu'un instrument, perqué li siéu musicas acaompanhan la vida dei gens que sigue per li naissenças, lu matrimònis, la conscricion, Calènas ò encara lu festins". Cad'ària juega un ròtle social. "Es important de mantenir aquela sinhificacion" e anca'aüra, en li aubadas, lo sublaire crossenc s'aplica de prapauar un repertòri coerent e d'arribar sus scena...engamba ! E per aquò faire : minga gòto au moment de sonar ! "Se volem fairee passar d'emocions e compartir un moment de bela energia m'ai gens cau far pròva d'una boana igiena de vida. Mi veiràs jamai embriac a la fin d'un'auubada ! ". L'aubada : un espòrt de auta competicion que demanda una boana condicion física.
Aqueu messatge ambiciós Faraut lo fa passar ai joves que la transmision es una caua que li ten a coar "lo fau d'un biais artisanal". Sus lo sieu temp libre e d'una mena benevolenta, l'artista adestra una nòva generacion de sublaires. 15 ans fa ja, avia commençat de faire aquò en Plaça Galibardi, aüra utilisa Watsapp. Sensa meso mas 'mé totplen d'abriva endralha cada-an de sublaire noveus.
"Aquest'an per Carneval, 50 sublaires an fach lo passa carriera. Aquò a donat envueia a 15 joves de nen rajonher. Iéu, li mandi d'âria e de particion e se vòlon animar li aubadas en plaça mieua : tant milhor, en un momen cau saupre laissar la plaça a la joventura". Pura, Jan Pau es mai qu'un professor "tra sublaire, sovent l'amistat es pròpi foarta" ai poscut m'en avisar que mentre l'intervista lo tirafòno s'es pas arrestat de campanear e a cada-còup de l'autre costat dau fiu si trovava un sublaire...
De sublaires que an participat au festenal de Barver dont an poscut escambiar m'ai joves sonaires d'en Pimont, encara un project menat a ben da l'infatigable Faraut.
"Tra lu novelaris e lu confirmats li siam circa 150 sublaires ancuèi".
Alora sauvat lo sublet ? "Ren dau tot ! Avem beneficiat d'un fenomeno de mòda. Per cen qu'es de la cultura noastra ren es jamai perenisat. Caurà totjorn si bolegar ! ".
En montant bessai d'escòlas oficiali coma en Pimont ? "Cen qu'a fach Berardo embé de centenaus de noveus musicaires es meravilhos mas en la Countea li a bessai 2 cauas que avem pas : una foarta demanda populària e la volentat politica que li es pas....lo desprtament e la region an totplen de sòus pura mas....jamai per la cultura noastra..."
En tant, un pauc coma Jan Blaquiera que vendia lu siéu diccionari per carriera,
Jan Pau Faraut demanda ren en degun continua d'estre, per coalas e per montanhas : "lo fantassin dau sublet".
