Paolo Emilio Barberi...S-Partida promiera
Da Bastian Cagnoli
embé l’ajuda de l’editor
Barberis... Una carriera coma li autri ?
Un nom que fèm ren cas de mirar, en lo caire d'un imatge ?
Lo baudo es apareissut a Nissa en lo 1801, sota lo regime francés de Buònaparta : arquitèct e pintor, si sonava alora « Scipion Émile Michel Pierre Paul Barberi ». Mas de dont venia ? E sobretot... dont anava ?
• Roma pontificala
Lo nuòstre Barberi es originari de Roma, capitala dei Estats-Pontificau, dont a creissut sota lo govèrn de Pie lo VIen. Vengut d'una familha de notables, lo jovenàs a estudiat la pintura e l'arquitectura a l'Acadèmia de Sant Lucca. Naissut en lo 1775, lo jove Barberi n'a 21 sus l'esquina quora li armadas revolucionari governadi da Buònaparta caminan sus Roma. Coma totplen de gents dau sieu atge, serà sensa dubi sensible a cèrti valors nòvi vengudi de França : s'a augut una educacion catòlica sota la monarquia absoluda, non es tant conservator coma sa maire.
• República e franc-maçonaria :
un artista franc-italian sota Buònaparta
La república romana es cridada en lo 1798. Una armada republicana es alora creada, e Barberi li ientra coma oficier, aparentament per conscripcion. Mas aquesta promiera conquista de Roma dai Francés serà corteta : son benlèu cassats dai Borbon de Nàpols. Lo jove revolucionari dèu doncas tralaissar la sieu vila de naissitat. Es en aqueli condicions que lo veèm s'estar à Nissa en lo 1801.
D'efèct, Nissa faguent partida dei teritòris conquistats da Bonaparta en lo 1796, la quietuda li es tornada plan-planin. De mai, après 4 annadas de guèrra e de saquejadas, lo travalh non manca per un pintor e arquitèct gaubiós format a Roma : numerós son lu edificis religiós degalhats dai mànegas revolucionaris, e lo Concordat ven bèu just de lu tornar ai cultes. Fuòra d'aquò, en la parròquia Sant-Jaume, la glèia es estada talament saquejada qu'es la glèia vielha confiscada ai jesuites (lo Gèsu) que deven lo sèdi nòu de la parròquia.
Parier, l'època napoleonenca es en pròpi pròpici a l'espandiment de la franc-maçonaria. Coma toi lu intelectuals de la sieu temporada, Barberi es iniciat e partichipa dau buòn a la vida dei lòtjas locali, d'en promier a Nissa mas finda en Provença dont li drissa dei temples.
En fach, cada estapa de la vida de Barberi a una dimension sociala e espirituala majora. Da jovenàs, èra membre de la confrairia romana dei penitents rotges. Sota Napoleon, s'implica mentre la comunautat crestiana e maçònica de Nissa e dau país. En lo 1803, a una idèa nòva per fins de recampar li gents alentorn dei valors umanisti e de progrès : s'enavisant que lu joves artistas e aprendís mancan de formacion, dechida de crear una escòla per lu trasmetre li sieus competenças artístiqui e tècniqui. D'en promier, dona dei leçons en lo sieu atalier. Lo projèct es novator, per non dire « revolucionari » : que lu ricàs si pagan dei cors de dessenhs, es d'usatge dau cada jorn ; mas de dispensar una formacion pràtica destinada ai paures joves trampinaires, vequí quaucaren qu'estravira li acostumadas borgési.
La vida de Barberi va pilhar una virada en lo1806 quora esposa una frema que n'a 47 e qu'a ja estraissina doi òmes.
Lo piosèu que n'a 35 demanda l'acòrdi ai sieus parents. Recèu l'acòrdi de son paire Giuseppe (qu'esta en un autre despartament francés, aquèu de la Creuse, dont es aüra arquitèct e geometre en cap) ; mas sa maire Isabella, estada a Roma, li fa part dau sieu desacòrdi davant notari. Mentre lu sieus testimònis, rescontram un cèrto «Laurent Fantapiè, 41 sus l'esquina, mercand de faiença, natiu de Florença, capitala dau reiaume d'Etruria » finda èu franc-maçon... dont lu descendents nissards seràn mercands d'art e musicants pi.
La cobla Barberi deven alora proprietària de la mitan de l'imuble « rue de la convention », 7 carriera dai Ponchetas.
Es aquit d'aüra en avant que lo pintor esta e travalha. Li estabilisse lo sieu atalier e li dona lu sieus cors particuliers. En lo fra-temps desirós de compartir la sapiença e aremarcat dai autoritats, es ben víto emplegat dau Licèu Imperial per li ensenhar lo dessenh.
