"Lo projèct caòs"
Da Dàvi Assas-Silveri
"La plana de Var èra la premiera tèrra de França per la produccion. Si faíon tres, quatre recòltas per an ! (...)
Tres cauvas :
- Un, la tèrra èra bòna
- Doi, lo solèu
- Tres, d'aiga a volentat. Var a costat si podia aigar a volentat.
E autra cauva... L'ària ! L'ivèrn coma li es totjorn aquela arieta que cala de montanhas, aquela arieta secava li plantas. Fa que autres luècs, a Canha, Antíbol, lo meme jorn tot gelava mas pas en plana de Var. Lo vent avia secat la planta. (...)
Aquesta plana faia manjar lo despartament, aqueu da costat e fins a Paris."*
*Registrament de Jacquo Dalmasso fach da Patrici Arnaudo
"Capitan Nissa cala fuèc a Ikea" da Edith Faraut
Promiera tèrra agricòla de França !
La plana de Var ! Non mas dau buòn !
Aquela pi ! Mautrest ! E be vai ! Sandiu ! Podètz pilhar toti li interjeccions que volètz pura foguèt una realitat. Complicat de lo cuntar ó lo faire acapir au jorn d'ancuèi e se meme lo cuntassiatz qu vos creseriatz ? Degun dau segur maluroament. E fortuna qu'avèm un registrament de Jacquo Dalmasso fach da Patrici Arnaudo dont es da nen testimoniar de la venguda dei sieus parents de Vernante e que s'instalèron pròch de la diga de Var, dont li son lu Molins au jorn d'ancuèi, denant la segonda guèrra mondiala. Una plana de Var que a l'origina foguèt prevista pèr li bèstias, aquit li vacas, e la produccion dau lach ! Es venguda una tèrra agricòla pi !
Lo restanc de França tota.
Sensa faire lo reaccionari, sensa si debaussar en una parlaïssa de piccada embé lo clàssico :
"Foguèt mai ben denant... dau mieu temps èra pas ensin... e lo patin e lo cofin...",
si podèm pauvar la simpla demanda :
"Mas trònc de diu, dont son passadi li campanhas e la verdura alhà ? Dont son passats lu liumes e la fruchaia ?".
Li políticas menadi despí au manco li annadas 60 avion començats lo chaple.
Lu prats an laissat la plaça ai camps de betum, sierve-ti-solets gigantàs, grani ensenhas de toti raças, estadi nòu de balon e despí pauc un gigant dau muble vengut d'un païs fresc. La blea a despareissut despí un brave moment e an levat dau semenat li vacas pèr li plantar lu pilha-levas americans dapertot. Aüra estèm entartugats davant un caulet-flor qu'a espelit au nuòstre e trovem normal de pagar li cogordetas dau païs a un prètz qu'es ren de creire. Passem vai, aüra lu Nissards an l'ocasion de si crompar dei mubles dau gigant suedés. Ben lèu li serà en cada cabanon, barraca, maion, maionassa, imuble, palais... lu salons pariers. Après una jornada de trampin e qu'anatz tornar en lo caud fogal li troveretz bessai lu vesins que si son enganats d'apartament e que si pensavan èstre au sieu !
Adiu barraca ! Vequí coma si desganchan li fachendas e que cadun si pica sus lo morre. En galèra la quietuda en li residenças de la Contea e tot aquò es dau fach d'un mercand de mubles !
Mas l'istòria s'èra ben encaminada sabètz ! Lo jorn de la dubertura, lo palai dau dedintre a vist un molon de gents faire la coa davant li puòrtas. Lu cacans dau païs presents pèr èstre sus la fotogràfia d'aquèu jorn istòrico. Lo cap de fiu de la política locala m'un morrin de nhòco bolegava la bandiera blua e jauna davant de toi. Una rega d'onor foguèt creada pèr li aculhir lu paures cristos venguts s'amolonar e pagar a la sosta una poltròna, un muble a tirador ó ben una coïna. Un jorn d'alegressa en aquesta "Éco-Vallée" pròch dau temple dau balon redon estampilhat d'una assegurança toèsca. Un buònur simple en lo paradís de la consomacion moderna.
Tot aquò non pòu levar, en tant en lo mieu ment, la remembrença d'un film sortit en lo 1999 dont lo personatge, qu'a manco de nom, va plan-planin s'encalar en una folia gastatriça que lo menerà da crear una societat segreta que s'ausserà còntra de la consomacion d'otrança menada dai grani empresas e de la societat en general. Ben ajudat d'una malautia que li leva lo suòm, aquèu narrator es en una temporada de la sieu vida dont estiraça minga satisfaccion dau sieu trampin e dau sieu quotidian. E pèr fins de provar un temps d'èstre en la normalitat, en lo mòtle de la societat, si negerà da crompar lo catalògo tot dei mubles dau façonier suedés. Denant de calar fuèc au sieu apartament pèr si sortir d'aquel encastre societal embé la creacion d'un besson anticonformista. E aquèu doble a un nom : Tyler Durden.
"Fight club" es un roman mes en imatge da David Fincher, una metafòra dau conflit tra cen que sonem "la generacion X" e la societat de consomacion. Tyler e lo narrator si garçan alora en una creacion d'un "Fight club" dont lo títolo dau film. Un ròdo reservat basta ai òmes dont la tècola es d'organisar dei frandacions ultra-violenti pèr fins de sublimar una violença amolonada dau quotidian. Una maniera de viure es alora descuberta en garçant au buòsc li règolas sociali. Pròpi víto l'espandiment d'aquelu clubs laisseràn la plaça a un projèct mai misteriós, mai organisat e lu membres dau club si trasforman en una miliça "Lo projèct caòs" dont la tòca es de s'aussar front a la societat. Una daurura visuala es alora regalada dau cineasta e dai actors quatre estelas. Aquèu film garça un messatge resolutament escur dont l'espectator lo si pòu acapir coma lo vòu.
Alora non mi veètz arribar ?
Soventifes lu films son fachs pèr s'escapar e pèr si panataiar un chícol. E aquèu n'en m'a fach de pantais ! Lu ai pantaiats aquelu clubs a Bellanda, en la cròta d'una maion a l'avast que sente lo tressudor e lo sang. Li ai pantaiat aqueli acampadas en dei camps gerps pèr fins, finda nautres, de sublimar una cèrta violença, pèr esistir simplament. Lo mi sieu pantaiat lo mieu doble e mantu còups mi sieu mentat da sublar lo Capitan Nissa pèr mi venir cercar sobre la sieu plancha perqué, finda ieu, l'ai vist passar. Sota li estelas de Bellanda e Nissa avèm fach un club e avèm menat "Lo projèct caòs", lo nuòstre.
Avèm calat fuèc sus toi lu gasts fachs au païs e prefondat lo betum e lo quitran qu'a negat la ciutat. Avèm liberat Palhon de la sieu gàbia e avèm negat "L'Éco-Vallée" e la verruga de Rauba Capèu sota d'un maronàs de bleas e de givèrds. La plana marítima e de Var son tornadi a la vida. Li maionassas de 10 plans an laissat la plaça ai maionetas m'ai sieus òrts. D'una laupia ne !? Lu liumes son tornats a profusion e li galòfres an envedit li cuòlas bordanenqui coma se siguèsson jamai partidi...
Mas s'aude un remon de l'achident !
Trònc d'un guòi l'ai en l'esquina !
Es la realitat que mi torna drech en lo morre. Vi tralaissi que dèvi anar dau costat de Lingostiera. La rintrada s'avesina e devèm tornar faire la cambra dau pichon. Lo liech "Släkt" e la tauleta de nuech "Smussla" m'asperan.
"Lo projèct caòs" serà pèr un autre còup...
