La sopa au pisto.
Da Richard Cairaschi
embé l’ajuda gràfica d'Ana-Maria Sgaravizzi
La sopa au pisto, sopa de fin d’estiu, es la mai gustóa.
L’òrt n’a una forra de tant de calor, a enveja d’un pauc d’aiga e de frescor e ieu, ai enveja d’una bòna sopa au pisto.
Fa ja doi còps qu’ai rabalhat lo balicòt mas ne’n resta encara una bòna braçada per faire lo pisto. L’alhet, n’ai crompat una tressa, arribi pas de lo faire créisser. D’òli, bòn an mal an, n’ai totjorn, d’oliva naturalament.
Lo pisto lo farai après, per començar cau s’ocupar dei liumes.
Coma toti li recetas dau país nòstre, cadun a la sieu e va ben com’aquò, ric e fòl fa coma vòl !… L’important es de si regalar.
Lu ayatòlas de la « Coína Nissarda », si pòdon anar pilhar un banh, l’aiga es encara bòna.
Au jardin lu faiòus còco, son mièg secs, coiràn plus vito. Secs, lu cau faire trempar la vèlha. Ce que resta ? De tomati ben madurs, ne’n pilhi doi bèi. De nhifs, de quatre n’i a pron. Tres bèli tantiflas tot bèu just arancadi, pas besonh de li levar la pèu. De cogordetas m’en son vengudi un molon, ne’n pilhi tres d’un vintenau de centimètres. De faiòus fins, m’en sobra una ponhada au congelò, faràn l’afaire. De cebas n’ai totjorn d’aqueli de color jaune, ne’n pilhi doi bèli. Ai retrobat l’autre jorn dins lo frigò un bòn mocèu de petrina qu’un amic, Joan, m’avia portada de la montanha… es un pauc seca mas la metrai a bulhir dintre la sopa, aquò li donerà un bòn gust e ben cuècha s’en anerà en pichins mocèus. Lu còcos son desgrunats.
Aüra qu’ai toi ce que mi cau, lo plus long arriba. Mi cau tot talhar pichin, pichin, de dados d’un mièg centimètre, gaire plus gròs, si cau pilhar lo temps… Meti tot aquò dins un plat. Lu tomatis, copats a gròs mocèus, lu meti a despart.
Li cebas van sus lo còp en una caçairòla un pauc larga. M’una raiada d’òli, d’oliva naturalament, li fau venir clarenti. Tant que li siáu, un pauc de farígola o d’autri erbas que mi fan plasir. De sau, de pebre e lo mocèu de petrina. Fau tot revenir. Avant que li cebas cremon, vessi dins la caiçaròla lo rèsta dei liumes. Lu fau revenir com’aquò en lu virant ben per que non s’achapon. Just per li faire sudar, tres, quatre minutas pas de mai. Regardi com’es bèu, toi aquelu colors…
Après li cuerbi d’aiga, pas tot d’un còp, plan plan e just cuberts. Quora lo bulh repilha, vessi lu tomatis e viri plan plan embe lo gaubi e l’amor que lo coïnier deu donar a la sieu òbra.
Baissi lo fuòc e laissi faire lo miracle; escoti la cançon dau gost…
Doï oras o tres seràn necessaris, tasti a flor e a mesura se manca de sau, o bessai, ajusti un pauc d’aiga.
Ai pas oblidat lo pisto. Díi ben lo pisto e pas lo pesto. Lo pisto a Nissa si fa embe de balicòt, d’alhet, d’òli d’oliva e de sau. Basta, ren d’autre. Lo pesto es genovés e li si meton tanben de pinhons; la pasta es un pauc mai espessa e lo gost es diferent.
Ti cau un mortier de marmor s’es possible, qu’a mai d’assisa qu’un de bòsc d’olivier que ti cauria tenir. E lo sieu piston de segur.
Se ti sentes pas de pistar, pòdes començar embe lo mesclador electric, mas lo passage en lo mortier es fondamentau per faire una bèla pasta.
La proporcion d’alhet rapòrt au balicòt, es a tu de veire… Ieu li meti escasi una tèsta entièra.
Mancan plus que lu invitats. En esperant, mi vau beure un còp de blanc.
Servirai la sopa ben cauda e cadun si metrà lo pisto que vòu, e sobre bensai un pauc de parmesan gratat.
Mi servi mai un gòto; chin-chin la vida e bòn pron vi fague !
