La presa de la torre de Bellanda FM
Da Gili Van Heems
Bravi gens, escotatz un pauc la remirabla estòria que vi voali cuntar ! Genti damas, non retenguètz li voastri lágrimas : tot cen que vi serà cuntat es pura veritat ! Nòbles jovents, audètz lu voastres coars tremar à l’audir d’aquesta gèsta dau jorn d’ancuei ! Es pas en vers reguliers, ma, cresètz-mi, es trobar denhe dei cançons dei trobadors d’un temps. Se volètz ben, anatz audir coma una manada de chivaliers de gran paratge e linhatge, de trobadors dau vèrb aut, son partits à la conquista d’una torre terribla, per l’onor e lo ben de la ciutat de Nissa. Si com ditz la canson :
Despì longtemps despulhida dei instruments de la sieu antica glòria, la Contea de Nissa a ben de mau de mantenir la sieu lenga dins lu caps, li aurilhas e li bocas dei sieu enfants.
E coma porria n’èstre autrament ? Coma mantu estudis scientifics l’an demostrat, una lenga ‘minorisada’, en un contèsto que reserva en una lenga, aquela qu’es oficiala, da nautres lo francés, la plaça esquasi única per toi lu usatges prestigiós e importants (comunicacion oficiala de e vers l’Estat, escòla, justiça, ma finda política, religion, etc.), quora l’autra lenga, per nautres lo nissart, pura mai legítima sus dau sieu territòri, pòu s’espandir unicament entre lu barris de la maion, es condamnada a tèrmes mai ò mens breus : basta passar sus un dei mercats de la vila, li si aude plus gaire parlar nissart tra revendeires e prátiga... E quora, en mai d’aquò, la transmission de la lenga à l’interior de la familha si fa plus, o plus gaire, lu mèdias, e en particulier la television, coma l’an sotalinhat d’autres dins lo numerò passat dau Peolh, an un ròtle essencial da jugar. Aquela es la torre qu’avèm vorgut, plens de mótria, assalir : la torre de la television, aquela que sonerèm la Torre de BellandaFM !
L’avètz bessai vist, ma d’aüra en avant, la cadena BFM TV Nissa propaua dins la sieu « matinale », lo darnier divèndres de cada mes, una pichina plaia de 10 minutas consacrada à la curtura nostrala e en part (ma en part solament) en nissart. Per arribar en aquò, que pura vi semblerà ben pauc, es estada tota un’aventura, que vi vau doncas cuntar. Una manada de chivaliers nissart, capejats da un jove e valent combatent, Mateu Blas, que milita despì d’ans sus toïtèr per donar de visibilitat au nissart e favorir lo sieu usatge sociau, a propauat a la recenta cadena BFM TV Nissa, qu’a pilhat la plaça d’Azur TV, e que si vòu presentar coma un actor important dei mèdias locaus, de lu ajudar a metre en plaça un programa en nissart. Gauch a l’obstinacion de Mateu – qu’es coma tot boan Nissardon testard com’un aë – avem poscut entamenar un dialògo embé lo dirigent de la cadena e la presentatritz de la matinala, que dau sieu costat n’avion dich que volion despì un momenton alestir un programa de curtura locala. Si siam doncas encontrats a la fin dau mes de decembre passat per parlar de cen que si podia faire ensèms. Li noastri visions èron pas completament compatibli : dau noastre caire, l’idea èra de poárger un contengut que sigue lo plus pauc possible ligat ai tradicions e a la curtura locala (sobjets que cuèrbon perfectament d’autres mèdias e d’autres programas), ma au contrari que sigue en ligam direct embé l’actualitat : per la faire corta, si pantaiaviam una mena de JT en nissart, coma n’en fan en d’autres regions de França e d’Euròpa… Costat BFM, se èron pas completament opauats a l’idea de faire d’actualitat – qu’es la marca distintiva de la sieu cadena – la sieu paur èra que lo public non nissardofòne si sentesse esclús… Breu, s’eravam mes d’acòrdi sus lo format d’una emission en tres parts : una promiera sus l’actualitat dau moment, que presentesse, tot en nissart, lu 3 « gros titres » dau jorn, es a dire lu tres eveniments majors de la jornada, una segonda autorn d’un convidat sus d’un tema culturau chausit en rapoart embé l’actualitat (per es., per febrier Carneval), e enfin una tèrça qu’illustresse lo tema (ensin, li gansas a perpaus de Carneval). Lo tot en bilingue, echèto la promiera part que seria estada tota en nissart : si tratava de recitar lo meme contengut, revirat en nissart, que dins la matinala en francés ; lo public ensinda auria audit de contunha de nissart, embé l’ajuda, per qu n’auguesse augut de besonh, d’un « visuau » en francés.
E doncas en genoier si metem a preparar l’emission, que devia passar en dirècta lo 14 ! Achepti d’en faire la presentacion, e m’estiri la mieu plus bèla camia, dau temps que preparam toi ensèms lo contengut. Lo 12 de genoier fèm una pròva dins lu estudiòs de la cadena, e siam pròpi contents dau resultat ; mandam la pròva ai bureus de París que, l’empari solament alora, deu balhar l’autorisacion (mi pensavi, bèstia que sieu, que l’antena locala èra mestressa dins la sieu maion…). E lo pre-dinnar arriba la respoasta de París : son pas d’acòrdi, perqué… li a tròup de nissart ! L’emission es doncas cancelada (e la mieu camia estirada per ren, poarca petan !).
Ma lo descoratjament jamai estrenhèt lu coars dei noastres chivaliers ! Aquest còup, l’equipa de BFM a dechidit de restructurar l’emission : un chícol plus breva, e sobretot sensa actualitat, e doncas recentrada pròpi sus la curtura e li tradicions, cen que nen semblava mens interessant. Siam doncas repartits per un episòdi nòu, centrat sus Carneval, e dont lo nissart èra mens present que dins la promiera version. Ma, aquest còup, au mens es estat ben aculhit dai bureus de París, e a poscut si tenir en dirècta lo divèndres 25 de febrier. Aüra que lu noastres chivaliers an investit lo plan terren de la Torre, qu’an rebatejat Torre BellandaFM, son ben dechidits a pas laissar lo terren, e à contunhar la sieu ascension ! Comencèm embé una emission cada mes (lo darnier divèndres dau mes), aquela de març a parlat dau balon, aquela d’abriu deuria parlar de música, e bessai que plan planin la porrèm far crèisser e donar de mai en mai de plaça a la lenga. Qu saup ? Benleu bessai aurèm un JT tot en nissart en una ora de grana escota… Ai lo drech de lo mi pantaiar, perqué poadi contar sus lo sosten de totplen de monde, que vorrii, per acabar aquesta pichina croniqueta, remerciar : lo public d’abòrd, que lo sieu sosten es essenciau ; se v’an plasut li emissions, esitètz pas à contactar la cadena (podètz li escriure en aquela adreça : redaction@bfmcotedazur.fr) per li dire quant sietz estats contents d’audir un pauc de nissart a la television, e que vorriavatz n’audir mai sovent ! Lu autres son lu mieu companhs d’aventura, Mateu Blas, e finda Patrici Arnaudo e Gabrieu Pelisson, que la sieu conoissença dei mèdias e de l’audiovisuau son d’ajudas preciói !
Volèm la television en nissart, e au cada jorn !
