Este l'estiu 1944-Partida promiera
Da Jànluc Sauvaigo
Un raportatge inedit dau temps de la Liberacion de Nissa. Da Enric LAUGIER, fotografa.
Lu Documents : L’i son 120 fotografias despartidi dintre 4 capitolats de conservacion buòna. L’i son tanben 4 pàginas dont Enric Laugier notèt mé la màquina la sieu numerotacion a bodre, que laissa pensar que mancan bessai d’autres documents.
Aquela coleccion echepcionala, ilustracion precioa d’un moment de l’Istòria de Nissa, foguèt retrovada per cas, en Ais-de-Provença, brès de la familha Laugier, cen que pòu espligar lo sieu orígine. Es aquí que, per fortuna, David Certano, caro mon fiòl, l’avia descuberta per carriera sus la descarga d’un apartament vielh e sauvada de la rementa. Rapatriats a Nissa, arquiviats da la societat Lu Segurans, lu capitolats l’i son despí a disposicion pública.
En lo 1944, Enric Laugier, « fotografa industrial e documentari », s’estaia mé la sieu familha au numero 30 de l’avenguda Borrilhon (Borriglione en italian), dont s’atrobava tanben lo sieu estudiò professional.
Comença lo sieu raportatge au mes de Madalena, per fins de testimoniar dei promiers bombardaments dau famós « avion fantaume », en la nuèch dau 13 au 14 de julhet. Ja, lo « Marodur », coma li diion, sievissia de nuèch, a ratge, mas sensa jamai pontar d’objectius estratégicos, ni manco menaçar l’occupant e, quora Laugier comença la sieu pelícola, avia ja provocat de gastaduras en quauqu quartiers de la vila, (Puòrt, Gare du Sud, Babasouk,) dont faguèt de víctimas numeröi en la poblacion de Nissa. Aqueu « babau volant » contunha de semenar l’espavent fins au 16/17 de julhet. Segont una teòrica desmentida despí, aquel avion misteriós seria estat englés. Si saup encuèi que venia d’Albenga, pilotat da un fascista italian, magara mé l’acòrdi dei Toëscs.
Sus d’un clichet, carriera Rey e sus d’un autre, bolevar Imperairitz de Russia (Stalingrad), si pòu conóisser la pariera pichoneta de la bicicleta. Podem dedúrer que si tracta de la filha dau fotografa, qu’acompanha son paire este l’estiu 44. Sus la fotò d’en Vila-Vielha, carreiròu Sant-Martin, (facha dau 29 d’avost), darrier la pichona, si pòu destingre una bandiera nissarda isolada au mitan dei drapeus francés, mas en tant l’i es ! Au Puòrt, la pichona mira l’objectiu de son paire, davant li roïnas de la fàbrica dei Pâtes Cerès, destrucha pauc denant da « l’avion fantaume ».
Laugier descontunha lo sieu raportatge quauques jorns denant la batalha grana de Nissa per si liberar en pròpi de la bòta alemanda.
